HMP ĆWICZENIA DO KOLOSA 1

• Dusza jest odpowiedzialna za myślenie i cechy człowieka

Arystoteles

• Badanie duszy należy umieścić w rzędzie nauk naczelnych

Arystoteles

o Czy każda dusza ma tą samą naturę? Jeśli nie to różnią się gatunkiem czy rodzajem?

Arystoteles

• Uczucia tkwią w materii

Arystoteles

• Dusza nieoddzielna od ciała, bo zawsze z jakimś ciałem występuje

Arystoteles

• Doznania duszy implikują ciało

Arystoteles

• Dusza definiowana jako pierwszy akt ciała naturalnego organicznego

Arystoteles

• Dusza jest istotą ciała i jest z nim nierozłączna

Arystoteles

• Rozróżnia myślenie i pożądanie

Arystoteles

3 fenomeny psychiczne: Przysługujące wszystkim istotom o Animalistyczne o Ludzkie

Arystoteles

• Dualizm ontologiczny: dusza i ciało to dwie oddzielne substancje

Kartezjusz

• Rozpoczął rewolucje naukową, przed nim myślano arystotelesowsko

Kartezjusz

• Nauka powinna się zajmować substancją rozciągłą, bo jest policzalna i da się ją ująć w czasoprzestrzeni

Kartezjusz

• Gwarancją istnienia jest myślenie

Kartezjusz

• Big fail: szyszynka jako styk duszy i ciała

Kartezjusz

• Człowiek rodzi się z wiedzą

Kartezjusz

• Punkt wyjścia do patrzenia na świat: myślenie

Kartezjusz

Posiadam ciało ale jestem duszą

Platon

o Ciało nie ma mocy która je ożywia

Kartezjusz

• Dusza jako samo myślenie (czyste, racjonalne) w nas

Kartezjusz

o Emocje, pasje i motywacje należą do substancji rozciągłej

Kartezjusz

• Umysł jest czystą kartą

Locke

• Idea jest przedmiotem myślenia

Locke

• Przyjmując idee proste umysł jest przeważnie bierny

Locke

• Zmysły jako źródło poznania idei

Locke

empiryzm metodologiczny i epistemologiczny

Locke

• Wiedza pochodzi z doświadczenia (noworodki nie mają dużych zasobów idei)

Locke

o Zmysł wewnętrzny = refleksja

Locke

• Dusza nie zawsze myśli (nie ma dowodów, że zawsze) i nie zawsze ma świadomość, że myśli

Locke

• Człowiek śpiący i świadomy to dwie różne osoby

Locke

• Myślenie polega na byciu świadomym myślenia

Locke

• Zauważył, że idee mają skłonność do łączenia się w pewne ciągi pod wpływem ich podobieństwa na zasadzie skojarzeń

Locke

o Omawiał pierwszy asocjacjonizm w nowożytnej formie

Locke

• Szczepił ideę psychologii empirycznej i strukturalnej

Titchener

• Był jednym z głównych fundatorów psychologii eksperymentalnej

Titchener

• Proponuje uprawianie psychologii opartej na strukturze umysłu a nie mózgu

Titchener

• Robienie psychologii na wzór nauk przyrodniczych

Titchener

• Jako dla reprezentanta klasycznej psychologii świadomości umysł = świadomość

Titchener

atomizm i asocjacjonizm

Titchener

• Oponentami są funkcjonaliści (James, Brentano), którzy jego zdaniem uprawiają psychologię opisową a nie eksperymentalną

Titchener

• Badał poszczególne składowe świadomości głównie za pomocą introspekcji

Titchener

• Podanie nazwy przedmiotu zamiast surowych danych uważał za błąd bodźca

Titchener

• Biologia składa się z: morfologii, fizjologii i ontogenii

Titchener

• Jakość, natężenie i czas trwania jako wyznaczniki każdego elementu psychicznego

Titchener

• Wrażenia jako podstawowe procesy psychiczne (np. procesy wzruszeniowe)

Titchener

pragmatyzm

James

• Postuluje prymat myśli nad „obiektywnym” światem zewnętrznym

James

o To jaki jest świat zależy od tego, jak go sobie przedstawiamy w myślach

James

• Ukuł terminy „miękki” i „twardy” determinizm, dotyczące wolnej woli

James

• Dzieli jaźń (self) na “Me” oraz “I”

James

• Krytyka introspekcji: skupiając się na wybranej myśli zaczyna się nowy tok myśli

James

• Krytyka atomizmu: nie da się wyodrębnić tych atomów więc po co w sumie

James

antyrealizm i antyfundacjonalizm

James

kryteriami prawdziwości wszelkich przekonań były raczej: adekwatność (do środowiska i do siebie nawzajem w szerszym systemie przekonań) oraz skuteczność/użyteczność

James

• Jego filozofie można czasem odczytywać jako wyzwolenie poznania pozaracjonalnego i pochwałę duchowości

James

5 cech myślenia:

James - Tendencja do bycia częścią osobowej świadomości, Myślenie nieustannie się zmienia, Myślenie zachowuje ciągłość, Interesuje się tylko elementami przedmiotów, Wydaje się mieć do czynienia z przedmiotami niezależnymi od siebie

ma korzenie w Arystotelesie i Darwinie

Angell

funkcjonalizm

Angell

• Chciał wyróżnić i opisać elementarne oraz złożone treści świadomości

Angell

• Spór funkcjonalizmu ze strukturalizmem dotyczy możliwości analizy procesu psychicznego w trakcie jego istnienia

Angell

• Treści świadomości są nietrwałe

Angell

• Funkcje są trwałe w życiu psychicznym

Angell

• Procesy psychologiczne to element funkcji psychologicznych – to je należy badać

Angell

• Funkcjonalista bada procesy psychiczne w ujęciu zachowań biologicznych

Angell

• Kategorie fizjologiczne są aprioryczne (przyjęte z góry)

Angell

• Anty epifenomenalizm

Angell

• 3 główne aspekty funkcjonalizmu:

o Funkcjonalizm operacji psychicznych o Funkcjonalizm jako mediator środowiska z potrzebami organizmu o Psychofizjologia

• Inspiracja dla behawioryzmu, np. przekonanie o użyteczności świadomości w przystosowywaniu się do środowiska

Angell i Brentano

• Psychologia rozpatruje najbardziej złożone i zależne fenomeny

Brentano

• Podstawy psychologii to: przyrodoznawstwo, spostrzeżenie i doświadczenie

Brentano

• Podział zjawisk psychicznych na 3 klasy o Przedstawienia, Sądy, Fenomeny zainteresowania

Brentano

• Zwolennik psychologizmu (sprowadzania rzeczywistości do zjawisk psychicznych)

Brentano

• Retrospekcja lepsza od introspekcji (brak możliwości obserwacji zjawisk wewnętrznych, a jedynie zewnętrznych)

Brentano

• Wyśmiał frenologię

Brentano

• Inne niż rozciągłość kryterium rozróżniania zjawisk psychicznych od fizycznych

Brentano

• Wspólną cechą wszystkich aktów psychicznych jest intencjonalność, czyli nakierowanie na coś. To odróżnia je od przedmiotów transcendentnych, czyli takich, które znajdują się na zewnątrz podmiotu poznającego.

Brentano

• Psychika zawsze ma treść w postaci czegoś, czego doświadcza ciało (fizjologia)

Brentano

• Psychika = świadomość

Brentano

• Należy badać stany zdrowe a nie choroby, gdyż to one dadzą rozwiązanie na choroby

Brentano

• Psychika charakteryzuje się tym, że zawsze jest na coś nakierowana, zawsze ma swój obiekt/przedmiot. Bez względu na to czy to, co się w niej znajduje zostało wywołane przez spostrzeżenie zewnętrzne czy wyobrażenie

Brentano

• Każdy dorosły i posługujący się językiem człowiek jest w stanie relacjonować swoje wewnętrzne doświadczenia, tak aby mogły się one stać przedmiotem psychologicznego badania – kontrowersyjnie

Brentano

• Metody poznania faktów psychicznych o Retrospekcja o Obserwacja

Brentano

August Comte - twórca pozytywizmu. Wpływ pozytywizmu jest wyraźny w dzisiejszej nauce, cechuje go:

zajmuje się tylko przedmiotami rzeczywistymi – rzeczy dostępne umysłowi, rozważa tylko tematy pożyteczne, ogranicza się do przedmiotów, o których można uzyskać wiedzę pewną, zajmuje się kwestiami ścisłymi, nie ogranicza się do krytyki

• Nurt myślowy, który podkreśla, że przedmioty możemy poznawać tylko i wyłącznie w ich relacji z podmiotem poznającym nazywa się czasem korelacjonizmem

Kant

• Najważniejsze odkrycie polegało na stwierdzeniu, że podmiot, którym jesteśmy poznaje świat tak, a nie inaczej

Kant

• Rewolucja, której dokonał polegała na genialnej w swej prostocie obserwacji: nic nie gwarantuje nam, że rzeczy faktycznie są takie jak je spostrzegamy

Kant

• Obiektywizm zostaje więc zastąpiony intersubiektywizmem, jedynym co możemy osiągnąć w kwestii porozumienia w sprawie fenomenów

Kant

• Stałość spostrzeżeniowa (niezależność od kąta widzenia)

Gestalt

• Ruch pozorny (np. klatki w filmach)

Gestalt

• Zajmowali się nie tylko percepcją

Gestalt

• Najpierw widzimy całość, a później możemy intencjonalnie wyróżnić części

Gestalt

• Izomorfizm

Gestalt - wszystkie części mózgu są sobie równe

• Efekt Zeigarnika

Gestalt - tendencja do przypominania sobie zadań niedokończonych łatwiej niż dokończonych

• Fenomenologia

Gestalt - indywidualność postrzegania, istnieje coś takiego jak czyste spostrzeżenie

• Zeigeist

Gestalt - koncepcja istnienia „pól sił”

Teoria pola - pole psychiczne to strefa życiowa

Gestalt - Loewin

ojciec psychologii społecznej

Gestalt - Loewin

nauczyciel Maslova

Gestalt - Wertheimer

badał małpy na Teneryfie

Gestalt - Kohler

ajmował się wglądem, czyli spontanicznym uchyleniem lub zrozumieniem reakcji

Gestalt - Kohler

znał fizykę

Gestalt - Kohler

6 zasad Gestaltu

o Zasada bliskości o Zasada podobieństwa o Zasada symetrii o Figura-tło o Zasada dobrej kontynuacji (ciągłości) o Zasada domknięcia

• Gestalt vs Behawioryzm

Gestalt nie odrzuca roli świadomości w życiu, patrzy na cały zestaw (zachowanie + afekt + poznanie), a behawioryzm uważa to za iluzję subiektywną naszego organizmu

• Gestalt vs Poznawcza

Gestalt patrzy na nierozerwalność afektu i poznania, uważając je za nieredukowalne do mniejszych procesów – w przeciwieństwie do poznawczej

• Titchener porównuje prace psychologa do

Chemika

• Według Brentany pamięć jest

warunkiem wszystkich nauk

• Kurt Loewin w swojej teorii pola kierował się

ambicją fizykalizacji cyfrowej

• Czy psychiczne = świadome?

o Wg Brentana – tak, gdy słyszymy jesteśmy świadomi słyszenia oraz gdy sądzimy jesteśmy świadomi naszych sądów.