PARADYGMAT PRAWNO NATURALNY

Prawo naturalne - starożytna grecja

natura jest zbudowany w oparciu o prawa - w to jest wpisana natura człowieka, którego natura jest uporządkowana. prawo naturalne jest wpisane w naturę człowieka, nie wymaga objawienia, lecz istnienie rozumu pozwala odkrywać prawo.

Prawo naturalne - judaizm

prawo objawione - Prawo Boga (wola boża), sama natura nie była normatywna - nie można z niej odczytać praw, bóg daje prawo, które jest wyrazem jego woli

Prawo naturalne - chrześcijaństwo

wypełnienie Starego Prawa (ŁASKA) -> prawo naturalne (logos) - sumienie i wola człowieka (człowiek wewnętrzny)

entelechii

rozwój (grecja)

eudajmonia

szczęscie

Porządek ontyczny świata

coś odnosi się do samej istoty rzeczy i bytu

nomos

prawo powszechne

Prawo wieczne/ boże

(św Augustyn, św Tomasz) odwieczny rozum Boży – ISTOTA BOGA

Prawo naturalne

(św Augustyn, św Tomasz) -zapośredniczone w Bożym – odzwierciedlenie prawa wiecznego (mądrości Bożej) w doczesnym świecie Bóg to stwórca wszechświata - dlatego świat jest uporządkowany - UZASADNIENIE – poznanie rozumem

Prawo pozytywne

(św Augustyn, św Tomasz) - e określa sposoby stosowania prawa naturalnego, które wyznacza jego cele i granice.

Idea praworządności

wszyscy jesteśmy niewolnikami prawa, po to aby być wolnymi = wolność gwarantowane jest przez podporządkowanie prawu

woluntaryzm

(nie ma teo u Tomasza) założenie, że prawo jest wyrazem woli suwerena, wszyscy podlegają prawu, włącznie z tymi, którzy je stanowią (włącznie z suwerenem

Idea dobra wspólnego - metafora statku

myślenie prawnonaturalne - załoga statku musi znać reguły, które pozwolą, aby statek nie wpadł w kolizję, musi posiadać umiejętności, cel! To tłumaczy ideę dobra wspólnego i cel wspólnoty polityczno-prawnej.

Nominalizm (Crisis) (William Ockham):

człowiek sam nadaje znaczenia rzeczom, - ODRZUCILI: obiektywizm ontologiczny - SKŁANIALI SIĘ KU obiektywizmowi epistemologiczny

obiektywizmowi epistemologiczny

- poznanie. Coś istnieje przez to, że człowiek coś wytworzył, jest zależne od poznania człowieka - np. Wartość pieniądza - praktyka społeczna, gdyby nie ludzie, to pieniądze nie miałyby żadnego znaczenia)

Naturalizm (Crisis)

(natura empirycznie poznawalna, a nie istota rzeczy) - pogląd odrzucający istnienie bytów transcendentalnych i ponadempirycznych rodzajów poznania

Rozum instrumentalny

odpowiedni dobór środków do realizacji celów

rozumność

czyli odpowiednie zdefiniowanie celów

metafora gry

ludzie muszą się zgodzić na pewne reguły, warunki, aby prawo dobrze funkcjonowało, ludzie muszą się zgodzić na pewne reguły, warunki, aby prawo dobrze funkcjonowało

ETYKA ASPIRACJI

MYŚLENIE O CELACH, IDEAŁ

ETYKA OBOWIĄZKU

- MINIMALNE PODSTAW DLA PRAWA, ABY ZAGWARANTOWAĆ DALSZĄ MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU, prawo powinno opobierać sie naetyce obowiązku

Element poznawczy (Joseph Raz)

(ocena moralnej wartości prawa, treści prawa)

Element praktyczny (Joseph Raz)

(dyspozycja do przestrzegania prawa, posłuszeństwo prawu)

Autorytet prawa (Joseph Raz)

władza normatywna (wystarczająca racja postępowania), np. światło czerwone - nikt nam nie musi mówić, żeby coś zrobić, nie ma elementu perswazji, żeby coś robić, coś po prostu robię.

Legitymacja prawa (Joseph Raz)

1) zaufanie społeczne i instytucjonalne - będziemy przestrzegać prawa, gdy inni będą go przestrzegać + instytucje, które prawo tworzą, będą przestrzegać prawa 2) wewnętrzna moralność prawa - warunki, o których pisał - 8 warunków

Szacunek do prawa (Joseph Raz)

racja moralna, lojalność względem wspólnoty prawa - nieprzestrzeganie prawa jest podobne do nieszanowania się nawzajem w relacjach

Formuła Rozbrucha

obowiazującemu prawu należy stawiać chociaż minimalne wymogi moralne - ponadustawoe prawa