TEORIA KRYTYCZNA - ZAGADNIENIA

co to jest lewica heglowska i kiedy powstała?

ugrupowanie uczniów Georga Friedricha Wilhelma Hegla, którzy krytykowali jego filozofię, około 1830 roku

skąd według Feuerbacha pochodzi religia?

działania świadomości mitotwórczej człowieka

jak Feuerbach rozumie pojęcie alienacji?

Człowiek alienuje, oddziela od siebie najdoskonalsze cechy ludzkie (istotę gatunkową), umieszcza je w wyobrażonej postaci Boga i w ten sposób umniejsza sobie samemu

co to jest istota gatunkowa człowieka?

co to jest istotzbiór najwyższych ideałów i najdoskonalszych cech ludzkicha gatunkowa człowieka?

jaką rolę w koncepcji Feuerbacha odgrywa świadomość alienacji?

samowiedza pozwala człowiekowi na postrzeganie siebie nie jako jednostkę, ale także jako rodzaj i pozwala realizować mu uniwersalną naturę ludzką

dlaczego Marks krytykuje koncepcję alienacji religijnej Feuerbacha?

krytykuje ahistoryczne ujęcie natury ludzkiej. Według niego Feuerbach nie stawia pytania o źródła świadomości religijnej. Świadomośc religijna ma swoje źródła w warunkach historycznych i społecznych.

jak Marks definiuje człowieka?

istota ze świadomą działalnością życiową czyli pracą

na czym polega alienacja pracy według Marksa?

Praca dla robotników przestaje być celem samym w sobie, a jedynie środkiem do zapewnienia bytu. Człowiek w ten sposób traci cechę, która odróżnia go od zwierząt: pracę jako działalność wolną i świadomą

co to jest materializm historyczny (jakie są założenia)?

materializm historyczny:świat materialny o zmiennych warunkach społ-ekon., wwarunki są zmienne dzięki rozwojowi systemu gospodarczego, stan sił wytwór=produkcja, wzrost sił wytwórczych=rozwój historyczny

co to jest determinizm ekonomiczny (jakie są założenia)?

Determinizm ekonomiczny: Sposób wytwarzania i dystrybucji dóbr-> rozwój historyczny, Społeczny byt ludzi określa ich świadomość, Określone stosunki produkcji, tj. materialne warunki życia determinują sposób myślenia i działania człowieka

jak należy interpretować powiedzenie Marksa, że „byt określa świadomość”?

Sposób myślenia człowieka jest uwarunkowany poziomem zaspokojenia jego podstawowych potrzeb.

co jest źródłem antagonizmu klasowego w społeczeństwie kapitalistycznym?

Własność prywatna,

jakie formy alienacji pracy wyróżnia Marks?

Stan alienacji-wytwór pracy robotnika staje się własnością kapitalisty, wraz z gromadzeniem dóbr i środków=uzależnia się od przedmiotów, Alienacja czynności-akt pracy również staje się własnością innego człowieka, co godzi w człowieczeństwo

czym według Marksa jest komunizm?

zniesienie własności prywatnej, powrót do człowieczeństwa, eliminację świata rzeczy nad człowiekiem.

kiedy i w jakich okolicznościach powstała szkoła frankfurcka?

1922, Instytut Badań Społecznych przy Uniwersytecie Frankfurckim jako reakcja na rewolucję bolszewicką i doświadczenie systemów totalitarnych

którzy filozofowie zaliczają się do jej przedstawicieli?

Max Horkheimer, Theodor Adorno, Hubert Marcuse, Walter Benjamin, Friedrich Pollock, Leo Lowenthal, Erich Fromm

co to jest materializm krytyczny i czym różni się od materializmu historycznego Marksa?

Życie społeczne jest zorganizowane przez idee/ideologię, materializm nie może być doktryną, czysto negatywny (skupienie na eliminacji zła w społeczeństwie, filozofia+obrona przed mech. społ,

jaka jest funkcja filozofii w ramach materializmu krytycznego?

Filozofia jest jedyną formą obrony przed destrukcją, ponieważ idee muszą być nieustannie poddawane krytycznemu myśleniu.

czym są obiektywny i subiektywny aspekt rozumu?

O: racjonalność metafizyczna i religijna, porządek hierarchiczny w którym jest człowie, rozum jako cel S: racjonalność ze względu na jej funkcje, myślowy mechanizm, rozum jako środek do celów

czy jest rozum instrumentalny?

Powstaje, kiedy obiektywny aspekt rozumu zostaje wyeliminowany, Staje się abstrakcyjnym, irracjonalnym procesem myślowym.

na czym polega alienacja według Horkheimera i czy różni się od alienacji w ujęciu Marksa?

Alienacja według Horkheimera jest spowodowana postępem technologicznym. Instrumentalizacja postępu i rozumu prowadzi do tego, że jednostka zatraca swoją indywidualność

jakie są naczelne ideały cywilizacji zachodniej według Horkheimera i Adorna?

uniwersalności, racjonalności, postępu i wolności.

dlaczego ideały oświeceniowe w kulturze zachodniej okazują się mitami?

Ponieważ celem kultury zachodniej jest ujarzmienie natury za pomocą rozumu jako narzędzia, przez co powstaje rozum instrumentalny. Rozum instrumentaln