Demokracja - podstawy

Formy demokracji pośredniej

wybór organów sprawujących władzę; list otwarty; petycja

Formy demokracji bezpośredniej

referendum; inicjatywa obywatelska; zgromadzenie; weto ludowe; plebiscyt; recall; konsultacje społeczne; ludowa skarga konstytucyjna

List otwarty

pismo interwencyjne adresowane do instytucji państwa lub osób pełniących funkcje państwowe; treść listu udostępniona jest obywatelom za pomocą środków masowego przekazu; list ma za zadanie zwrócenie uwagi opinii publicznej na dane zagadnienie

Przykłady sławnych listów otwartych

List 34 (1964r., protest przeciwko cenzurze); Memoriał 59 (1975/1976r., protest przeciwko zmianom w konstytucji PRL – wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR)

Petycja

pismo skierowane do władz w celu wyrażenia stanowiska w danej sprawie

Referendum

powszechne głosowanie wszystkich uprawnionych do głosowania obywateli; krajowe lub konstytucyjne

Referendum może mieć charakter

rozstrzygający – decyduje o wejściu w życie danego zapisu prawnego lub decyzji politycznej; konsultatywny – decyduje właściwy organ biorąc pod uwagę wynik referendum

Inicjatywa obywatelska

projekt ustawy poparty przez grupę 100 tysięcy obywateli uprawnionych do głosowania; obowiązkiem Marszałka Sejmu jest przyjęcie takiego projektu i poddania go pod głosowanie

Zgromadzenie

minimum 15 osób w miejscu publicznym; celem jest przeprowadzenie dyskusji lub wyrażenie stanowiska (legalne zgromadzenie musi posiadać zezwolenie władz miejskich)

Weto ludowe

sprzeciw wobec decyzji władzy i rozwiązań prawnych

Plebiscyt

forma referendum; głosowanie na danym obszarze, które ma za zadanie określić jego przynależność terytorialną lub głosowanie nad aktem prawnym będące miernikiem zaufania obywateli wobec władzy

Konsultacje społeczne

zasięgnięcie opinii wśród bezpośrednio zainteresowanych poprzez bezpośrednie spotkania, ankiety, sondaże

Ludowa skarga konstytucyjna

prawo obywatela do zgłoszenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności prawa z konstytucją

Zasady demokracji

suwerenność narodu; podział i równowaga władz (trójpodział władz i ich wzajemna niezależność); konstytucjonalizm i praworządność; pluralizm

Ile przeprowadzono w Polsce referendów po roku 1989?

cztery

Pierwsze referendum po roku 1989:

dwa referenda przeprowadzone 18.02.1996r.: Referendum o powszechnym uwłaszczeniu obywateli; Referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego

Kiedy odbyło się referendum w sprawie przyjęcia nowej Konstytucji RP?

25 maja 1997 roku

Kiedy odbyło się referendum w sprawie wstąpienia Polski do UE?

7 i 8 czerwca 2003 roku