Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 cartonașe    lenka1
descarcă mp3 printează joacă Testează-te
 
Întrebare język polski Răspuns język polski
accidentalia negotii
începe să înveți
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
începe să înveți
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
începe să înveți
do akt
ad eventum
începe să înveți
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
începe să înveți
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
începe să înveți
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
începe să înveți
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
începe să înveți
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
începe să înveți
do własnego użytku
amicus curiae
începe să înveți
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
începe să înveți
analogia z prawa
animus manendi
începe să înveți
zamiar stałego pobytu
bona fides
începe să înveți
dobra wiara
causa
începe să înveți
przyczyna
casus belli
începe să înveți
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
începe să înveți
warunek prawny
conditio sine qua non
începe să înveți
warunek konieczny
contra legem
începe să înveți
niezgodnie z prawem
corpus delicti
începe să înveți
dowód rzeczowy
culpa
începe să înveți
wina
culpa in contrahendo
începe să înveți
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
începe să înveți
wina w nadzorze
culpa in eligendo
începe să înveți
wina w wyborze
damnum emergens
începe să înveți
rzeczywista szkoda
debellatio
începe să înveți
zawojowanie
de facto
începe să înveți
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
începe să înveți
zgodnie z prawem
de lege artis
începe să înveți
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
începe să înveți
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
începe să înveți
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
începe să înveți
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
începe să înveți
staranność
do ut des
începe să înveți
"daję, abyś dawał"
dolus directus
începe să înveți
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
începe să înveți
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
începe să înveți
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
începe să înveți
ze względów słuszności i dobra
ex ante
începe să înveți
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
începe să înveți
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
începe să înveți
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
începe să înveți
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
începe să înveți
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
începe să înveți
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
începe să înveți
z mocy prawa
ex nunc
începe să înveți
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
începe să înveți
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
începe să înveți
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
începe să înveți
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
începe să înveți
podczas nieobecności
in statu nascendi
începe să înveți
w trakcie powstawania
inter partes
începe să înveți
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
începe să înveți
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
începe să înveți
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
începe să înveți
solidarność niewłaściwa
ipso facto
începe să înveți
z racji samego faktu
ipso iure
începe să înveți
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
începe să înveți
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
începe să înveți
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
începe să înveți
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
începe să înveți
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
începe să înveți
prawo narodów
ius in bello
începe să înveți
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
începe să înveți
prawo legacji
ius sanguinis
începe să înveți
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
începe să înveți
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
începe să înveți
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
începe să înveți
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
începe să înveți
zob. de lege ferenda
lex generalis
începe să înveți
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
începe să înveți
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
începe să înveți
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
începe să înveți
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
începe să înveți
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
începe să înveți
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
începe să înveți
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
începe să înveți
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
începe să înveți
prawo nie działa wstecz
lex specialis
începe să înveți
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
începe să înveți
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
începe să înveți
sposób działania
mortis causa
începe să înveți
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
începe să înveți
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
începe să înveți
prawo przodków
nasciturus
începe să înveți
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
începe să înveți
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
începe să înveți
niedbalstwo
non liquet
începe să înveți
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
începe să înveți
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
începe să înveți
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
începe să înveți
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
începe să înveți
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
începe să înveți
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
începe să înveți
posiadanie
preasumptio iuris tantum
începe să înveți
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
începe să înveți
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
începe să înveți
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
începe să înveți
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
începe să înveți
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
începe să înveți
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
începe să înveți
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
începe să înveți
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
începe să înveți
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
începe să înveți
rzecz osądzona
res nullius
începe să înveți
rzecz niczyja
restitutio in integrum
începe să înveți
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
începe să înveți
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
începe să înveți
ziemia niczyja
ultima ratio
începe să înveți
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
începe să înveți
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
începe să înveți
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
începe să înveți
weto
vindicatio
începe să înveți
windykacja
vis maior
începe să înveți
siła wyższa
vis legis
începe să înveți
siła prawa
dolus directus praemeditatus
începe să înveți
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
începe să înveți
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
începe să înveți
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
începe să înveți
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
începe să înveți
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Trebuie să te autentifici pentru a posta un comentariu.