Łacina Paremie UŚ grupa piątkowa

1  2    70 cartonașe    nieslijspamu
printează joacă Testează-te
 
Întrebare Răspuns
Absentem in criminibus damnari non oportet
începe să înveți
Nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnego
Wyjaśnienie: Podobnie w polskim procesie karnym - obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest obowiązkowa
Accessio cedit principali
începe să înveți
Przyrost przypada temu co główne
Zasada rzymskiego prawa rzeczowego odnosząca się do jednego z pierwotnych sposobów nabycia własności a mianowicie połączenie i zmieszanie (Accessio) oznacza iż własność rzeczy głównej rozciąga się na rzecz uboczną
Actor sequitur forum rei
începe să înveți
Powód idzie za sądem pozwanego
Zasada właściwości miejscowej według której dla rozstrzygnięcia sporu właściwy jest sąd miejsca zamieszkania bądź pobytu czasowego pozwanego
Actus simulatus nullius est momenti
începe să înveți
Czynność pozorna jest nieważna
Wyjaśnienie: Pozorność czyli symulacja, zachodzi wtedy gdy strony dokonują czynności prawnej w sposób zewnętrznie poprawny ale pomiędzy sobą umawiają się że skutki tej czynności nie nastąpią
Adoptio naturam imitatur
începe să înveți
Adopcja naśladuje naturę
Wyjaśnienie: Zasada rzymskiego prawa rodzinnego oznaczająca, iż stosunki między przysposabiającymi a przysposobionymi powinny być ukształtowane na podobieństwo stosunków między naturalnymi rodzicami i dziećmi.
Alteri stipulari nemo potest
începe să înveți
Nikt nie może zawrzeć stypulacji w zastępstwie drugiego
Wyjaśnienie: Odmiennie w prawie polskim, gdzie zasadą jest, że czynności prawnej można dokonać przez przedstawiciela (zob. art. 95§1 k.c.)
Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem (Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum) (D. 34,4,4)
începe să înveți
Wola testatora może być zmieniana aż do śmierci
Testament jest jednostronną czynnością prawną, aktem „ostatniej woli”(ultima voluntas) testatora, tzn. że jest odwołalny aż do śmierci i
Audiatur et altera pars (Audi alteram partem)
începe să înveți
Niech będzie wysłuchana i druga strona
Zasada rzymskiego prawa procesowego oznaczająca zakaz wydawania wyroku bez wysłuchania obu stron
Bis de eadem re agere non licet (Bis de eadem re agi non potest) (ad Gaium 4,107)
începe să înveți
Nie można procesować się dwa razy o to samo
Sentencja oparta na wypowiedzi Gaiusa oznacza, że nie można wytaczać ponownego powództwa w sprawie, już raz rozstrzygniętej prawomocnym wyrokiem
Casum sentit dominus
începe să înveți
Właściciel rzeczy ponosi skutki zdarzenia przypadkowego (powodującego uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy).
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest (D. 44,7,1,4)
începe să înveți
Siłą wyższą jest zdarzenie, któremu słabość ludzka oprzeć się nie może.
Clara non sunt interpretanda
începe să înveți
To co jasne nie wymaga interpretacji.
Wyjaśnienie: Rzymska premia w myśl której jasne przepisy prawa nie wymagają interpretacji. Przedmiotem wykładni powinny być tylko teksty prawne, które budzą wątpliwości.
Cogitationis poenam nemo patitur
începe să înveți
Nikt nie ponosi kary za myślenie.
Wyjaśnienie: Sam zamiar nie uzasadnia pociągnięcia do odpowiedzialności. Sam zamiar popełnienia kradzieży nie czyni jeszcze złodziejem.
Commodum eius esse debet, cuius est periculum (I. 3,23,3,)
începe să înveți
Korzyść musi przypadać temu, kto ponosi ryzyko.
Wyjaśnienie: Zasada rzymskiego prawa zobowiązań dotycząca rozliczania korzyści i strat między wierzycielem a dłużnikiem.
Compensatio est debiti et credit inter se contributio (D. 16,2,1)
începe să înveți
Potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności.
Confessio est regina probationum
începe să înveți
Przyznanie się jest królową dowodów
Confessus pro iudicato est
începe să înveți
Ten, kto się przyznał uważany jest za zasądzonego
Wyjaśnienie: Ten kto się przyznał do zarzucanego mu czynu jest uważany za osądzonego. Sprawę kończy prawomocny wyrok, który przyjmuje się jako prawdę (res iudicata pro veritate accipitur – rzecz osądzona przyjmuje się za prawdę).
Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis (C. 4,10,5)
începe să înveți
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, ale wykonanie przymusowe.
Conventio omnis intellegitur rebus sic stantibus (Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur)
începe să înveți
Każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach.
Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z treścią umowy, w sposób odpowiadający celowi społeczno – gospodarczemu tejże umowy oraz zasadom współżycia społecznego.
Crimina morte extinguuntur
începe să înveți
Przestępstwa ulegają wymazaniu przez śmierć (sprawcy)
Da mihi factum, dabo tibi ius
începe să înveți
Daj mi okoliczności faktyczne, a ja ci wskażę prawo.
Dies interpelat pro homine
începe să înveți
Termin wzywa za człowieka
Dolus non praesumitur (ad D. 22,3,18,1)
începe să înveți
Złego zamiaru nie domniemuje się
Dolus semper praestatur
începe să înveți
Za podstęp zawsze się odpowiada
Dominus soli est dominus coeli et inferorum
începe să înveți
Właściciel gruntu jest właścicielem nieba i podziemi
Dura lex sed lex (D. 40,9,12,1)
începe să înveți
Twarde prawo, ale prawo
Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat (D. 22,3,2)
începe să înveți
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy {art. 6 k.c.}
Eius est tollere legem, cuius est condere
începe să înveți
Ten może uchylić ustawę, kto może ją uchwalić
Errantis nulla voluntas est
începe să înveți
Działający pod wpływem błędu nie wyraża woli {każde oświadczenie woli powinno być wyrażone zgodne z prawdą oraz swoją wolą, zgodne z wyobrażeniem o aktualnym stanie prawa}
Et non facere, facere est
începe să înveți
Powstrzymanie się od działania jest także działaniem
Genus perire non censetur
începe să înveți
Uważa się, że gatunek nie ginie{gatunek zawsze będzie zawierać cechy zamienności}
Hereditas est successio in universum ius, quod defunctus habuerit
începe să înveți
Dziedziczenie jest wejściem w ogół praw, jakie posiadał zmarły
Hereditas viventis non datur
începe să înveți
Nie przyznaje się spadku po żyjącym
Hominum causa omne ius constitutum sit (D. 1,5,2)
începe să înveți
Wszelkie prawo powinno być ustanawiane ze względu na człowieka
Id quod interest, non solum ex damno dato constat, sed etiam ex lucro cessante (C. 7,47,1,2)
începe să înveți
Przy odszkodowaniu bierze się pod uwagę nie tylko wyrządzoną szkodę, lecz także utracony zysk. Odpowiedzialnośc delikatowa na skutek czyjejś szkody
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet (ad D. 22,6,9 pr.)
începe să înveți
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi
Impossibilium nulla obligatio est (D. 50,17,185)
începe să înveți
Nie ma zobowiązania, gdy (świadczenie) jest niemożliwe {nie ma zobowiązania jeżeli świadczenie jest niemożliwe do zrealizowania}
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt (D. 50,16,219)
începe să înveți
Przy zawieraniu umów uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa.
Indigno aufertur hereditas
începe să înveți
Niegodnemu odbiera się spadek.
In dubio pro reo (ad D. 50,17,125)
începe să înveți
W razie wątpliwości (należy rozstrzygać) na korzyść pozwanego
In pari causa melior est conditio possidentis
începe să înveți
W jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza (w procesie rzymskim mówimy o równej sytuacji)
In poenam heres non succedit
începe să înveți
Dziedzic (spadkobierca) nie dziedziczy kary (nałożonej na spadkodawcę)
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur (D. 50,17,12)
începe să înveți
W testamencie należy badać zamiar spadkodawcy.
Invitus agere nemo cogitur
începe să înveți
Nikogo nie można zmusić do wszczęcia procesu wbrew jego woli.
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur (D. 1,3,8)
începe să înveți
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich.
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alteruj non ladere, suum cuique tribuere
începe să înveți
Nakazy prawa są nastepujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać to, co mu się należy {Ulpian to wprowadził}
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia (D. 1,1,10,2)
începe să înveți
Nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe
Ius civile vigilantibus scriptum est (D. 42,8,24)
începe să înveți
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
Stosowanie prawa wymaga rozważności, ponieważ jego niewłaściwe stosowanie, może prowadzić do niewłaściwych skutków
Ius est ars boni et aequi (D. 1,1,1 pr.)
începe să înveți
Prawo jest umiejętnością stosowania tego, co dobre i słuszne
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest (D. 2,14,38)
începe să înveți
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami (osób) prywatnych
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi (D. 1,1,10 pr)
începe să înveți
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą zagwarantowania każdemu jego prawa
Uznanie i zabezpieczenie istniejącego porządku to głównie zadanie aparatu wymiaru sprawiedliwości.
Legem brevem esse oportet (Seneca, ep. 94, 38)
începe să înveți
Ustawa powinna być zwięzła
{Tą paremie powinni wziąć do serca dzisiejsi prawodawcy paragraf 5 „ zasad techniki prawodawczej: Przepisy ustawy redaguje się zwięźle, a zarazem sposób w jaki opisuje się typowe sytuacje opisujących spraw regulowanych dana ustawą
Leges ab omnibus intellegi debent (C. 1,14,9)
începe să înveți
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Przepisy redaguje się tak aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm
Leges bonae ex malis moribus procreantur (Macrobius, sat. 3,17,10)
începe să înveți
Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów
Pierwotnie było użyte w bardzo konkretnym kontekście tzw. w związku w ustawami przeciwko zbytkowi w okresie republiki. Zakaz urządzania bankietów, wystawnych pogrzebów, noszenia szat i biżuterii}.
Leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt
începe să înveți
Ustawy przedkładają dobro ogółu nad dobro jednostek.
{W trosce o ład i porządek państwa.
Lex lege tollitur
începe să înveți
Ustawę uchyla się ustawą
{Wyraża zasade, że ustawę może zmienić tylko właściwy organ ustawodawczy przez uchwalenie innej ustawy. „ Ten może uchylić ustawę, kto może ja uchwalić”
Lex non distinquit
începe să înveți
Ustawa nie rozróżnia (np. między biednymi a bogatymi, dobrymi a złymi itp.)
Zasada generalna wyraża zasadę równości wobec prawa, z jednej strony oznacza prawo do równego traktowania na poziomie stosowania prawa- równość wobec prawa, ale też stanowienia wobec prawa-równość w prawie.
Lex non obligat nisi promulgata
începe să înveți
Ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie została ogłoszona
{Nie pochodzi z prawa klasycznego, w oparciu o prawo rzymskie lecz wywodzi się ze średniowiecznego prawa teoretycznego. {Oficjalne ogłoszenie musi zostać ogłoszone publicznie. {wiąże się z premia nieznajomość prawa szkodzi.}
Lex posterior derogat legi priori (ad D. 1,4,4)
începe să înveți
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą
{W pierwotnej wersji u modestyna brzmiała tak: Norma nowa nie uchyla, lecz więcej znaczy niż dotychczasowa. W późniejszym wieku średniowieczni komentatorzy nadali,że nowa ustawa uchyla starą.{derogat – derogare(częściowo uchylać |moc prawną|}
Lex prospicit, non respicit
începe să înveți
Ustawa patrzy naprzód, a nie wstecz
Dotyczy retroaktywności prawa – normami retroaktywnymi są zachowania możliwe do zrealizowania, ale też zachowania związane są ze stanami rzeczy które stan faktyczny miały w przeszłości
Lex retro non agit (ad C. 1,14,7)
începe să înveți
Ustawa nie działa wstecz
Lex specialis derogat legi generali
începe să înveți
Ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
Lex superior derogat legi inferiori
începe să înveți
Ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi
Libera matrimonia esse antiquitus placuit (C. 8,38,2)
începe să înveți
Z dawna już postanowiono, że małżeństwa są wolne
{W prawie rzymski małżeństwa są wolne dla stron zarówno w zakresie zawarcia jak i jego rozwiązania. Małżeństwa opierają się na wolnej woli}
Libertas inaestimabilis res est (D. 50,17,106)
începe să înveți
Wolność jest rzeczą bezcenną
Magna neglegentia culpa est, magna culpa dolus est
începe să înveți
Wielkie niedbalstwo jest winą, wielką winą jest podstęp (oszustwo)
{Culpa- to jest wina w szerokim znaczeniu a dolus – w pierwszej kolejności postrzegana jest jako postęp, wina umyślna ale może być wina nieumyślna.
Mala fides superveniens non nocet
începe să înveți
Późniejsza zła wiara nie szkodzi
Posiadacz, który poźniej dowiedział się o bezprawnym charakterze swojego działania, miał prawo skutecznie dokonać zasiedzenia.
Male nostro iure uti non debemus (Gai 1.53)
începe să înveți
Nie powinniśmy źle korzystać (z przysługującego) nam prawa
{Nie można czynić użytku ze swojego prawa, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, takie zaniechanie nie jest uważanie za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Ma to ochronić przed nadużywaniem tego prawa.
Malitia supplet aetatem
începe să înveți
Natężenie zła uzupełnia wiek.
{Nieletni/ młodociani, którzy popełnili szczególnie ciężkie przestępstwa mogą odpowiadać jako dorośli, k.k. ustanawia na 17 lat granice wieku, której podlega odpowiedzialności karnej
Manifestum non eget probatione
începe să înveți
To, co oczywiste nie wymaga dowodu
{Fakty, które są oczywiste, powszechnie znane nie wymagają dowodu, zakłada się że są one znane ogółowi społeczeństwa}

Trebuie să te autentifici pentru a posta un comentariu.